انتی بادی مونو کلونال

یکی از روشهای مهم درمان سرطان، استفاده از فرآورده هایی است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با دستگاه ایمنی سروکار دارند. این روش ایمونوتراپی نام دارد. آنتی بادی مونوکلونال، رایجترین داروی درمان سرطان به روش ایمونوتراپی محسوب میشود. این آنتی بادیها در مقیاس تجاری و وسیع در آزمایشگاههای پیشرفته تولید میشوند. دستگاه ایمنی بیمار مبتلا به سرطان در اینجا نقش فعالی ندارد و به همین دلیل روش فوق ایمونوتراپی غیرفعال نام دارد. ترکیب سلول مولد یک آنتی بادی خاص ( مونو کلونال به معنی یک رده یا کلون واحد سلولی است ) در موشهای آزمایشگاهی با سلولهای میلوما ( نوعی از سرطان خون )، منجر به شکل گیری سلول هیبریدوما میشود. هیبریدوما علاوه بر توانایی تولید این آنتی بادی خاص، توان تکثیر نامحدود یک سلول سرطانی را نیز دارد. بدین ترتیب، مقدار زیادی از آنتی بادی به شکل خالص تولید میشود. اولین دسته از آنتی بادیهای مونوکلونال به طور کامل از سلولهای موش تولید شدند. مشکل اصلی با این دسته از داروها، بروز واکنش بر علیه آنتی ژنهای موش است و به تدریج بدن بیمار در مقابل دارو مقاوم میشود.

آیا امکان تولید آنتی بادی مونوکلونال انسانی وجود دارد؟

دانشمندان به تدریج توانستند برخی قسمتهای آنتی بادیهای موشی را با قسمت مشابه انسانی جایگزین کنند و این دسته از آنتی بادیهای مونوکلونال، کایمریک یا انسانی نام گرفتند. آنتی بادیهای کاملاً انسانی عوارض بسیار کمتر و اثربخشی بهتری دارند. در داروهای جدیدتر، به جای مولکول کامل آنتی بادی از قطعات آنتی بادی استفاده میشود. قطعات کوچکتر به راحتی به سلولهای سرطانی رسیده و اثربخشی بهتری دارند. Rituximab ( ریتوکسان ) برای لنفوم غیرهوچکین، Trastuzumab ( هرسپتین ) برای سرطان پستان، Gemtuzumab ozogamicin ( میلوتارژ ) برای لوکمی حاد ( AML )، Alemtuzumab ( کامپات ) برای لوکمی مزمن ( CLL )، Ibritumomab tiuxetan ( زوالین ) برای لنفوم غیرهوچکین، Tositumomab ( بکسار ) برای لنفوم غیرهوچکین، Cetuximab ( اربیتوکس ) برای سرطان روده بزرگ و راست روده ( کولورکتال ) و سرطانهای سر و گردن، Bevacizumab ( اواستین ) برای سرطان کولورکتال ، سرطان غیر سلول کوچک ریه و سرطان پیشرفته پستان، و Panitumumab ( وکتیبیکس ) برای سرطان کولورکتال توسط FDA تأیید شده اند.

کاربردهای دیگر آنتی بادیهای مونوکلونال چیست؟

عبارت اختصاری MoAb یا MAb که به شکل پسوند در کنار نام برخی داروها نیز مشاهده میشود، اشاره به آنتی بادی مونوکلونال دارد. دو دسته آنتی بادی مونوکلونال برای درمان سرطان بکار میروند: نوع برهنه که هیچ داروی دیگر یا ماده رادیواکتیو به آن نچسبیده و نوع کنژوگه که به یک داروی شیمی درمانی، توکسین ( سمّ ) یا ماده رادیواکتیو چسبیده است. آنتی بادیهای مونوکلونال کاربردهای متعددی در تشخیص و درمان بیماریهای مختلف دارند. Abciximab ( رئوپرو ) در بیماریهای قلبی عروقی، Adalimumab ( هومیرا ) در بیماریهای التهابی یا خودایمنی، Basiliximab ( سیمولکت ) و Daclizumab ( زناپاکس ) برای ردّ پیوند، Efalizumab ( راپتیوا ) در پسوریازیس ( بیماری التهابی پوست )، Natalizumab ( تیسابری ) برای اِم- اِس ( MS، اسکلروز متعدد )، Omalizumab ( اگزولیر ) در آلرژی و آسم، Palivizumab ( سیناگیس ) برای عفونت ویروسی تنفسی ( RSV )، و Ranibizumab ( لوسنتیس ) برای دژنرسانس ماکولا ( بیماری چشم که با کاهش دید مرکزی همراه است )، نمونههایی از این کاربردها هستند

 .